- fastigium
- fastīgĭum, ii, n. [cf. Sanscr. bhrshtīs, corner, rim; Gr. a-phlaston, aplustria, the ornamented stern of a ship; O. H. Germ. brort, the prow], the top of a gable, a gable end, pediment (syn.: cacumen, culmen, vertex, apex).I.Prop.:B.
Capitolii fastigium illud et ceterarum aedium non venustas, sed necessitas ipsa fabricata est... utilitatem templi fastigii dignitas consecuta est,
Cic. de Or. 3, 46, 180; cf.:fastigia aliquot templorum a culminibus abrupta,
Liv. 40, 2, 3:evado ad summi fastigia culminis,
Verg. A. 2, 458; Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 14.—Hence, meton., the roof of a house, Verg. A. 8, 491; 9, 568; Val. Fl. 2, 235:habere pulvinar, simulacrum, fastigium, flaminem,
id. Phil. 2, 43, 110; cf.of the same: omnes unum in principem congesti honores: circa templa imagines... suggestus in curia, fastigium in domo, mensis in caelo,
Flor. 4, 2 fin.:Romae signa eorum sunt in Palatina aede Apollinis in fastigio,
Plin. 36, 5, 4, § 13; cf. id. 35, 12, 43, § 152; Vitr. 3, 2.— Transf.:operi tamquam fastigium imponere,
Cic. Off. 3, 7, 33.—Transf.1.The extreme part, extremity of a thing, whether above or below.a.Top, height, summit:b.colles... pari altitudinis fastigio oppidum cingebant,
Caes. B. G. 7, 69, 4:opus nondum aquae fastigium aequabat,
Curt. 4, 2, 19:summi operis,
id. 4, 2, 8:jamque agger aequaverat summae fastigia terrae,
id. 8, 10, 31:aquatilium ova rotunda, reliqua fere fastigio acuminata,
Plin. 10, 52, 74, § 145:gracilitas (arundinis) nodis distincta leni fastigio tenuatur in cacumina,
id. 16, 36, 64, § 158; cf.:cornua in leve fastigium exacuta,
id. 11, 37, 45, § 124; 16, 33, 60, § 141; Vulg. 2 Reg. 18, 24.—In plur., Lucr. 4, 827:muri,
Val. Fl. 2, 553:fontis fastigium,
i. e. the height on which the fountain sprang up, Hirt. B. G. 8, 41, 5.—The lower part, depth: forsitan et scrobibus quae sint fastigia, quaeres, [p. 728] what should be the depth of the trenches, Verg. G. 2, 288.—2.(From the sloping form of the gable.) A slope, declivity, descent:3.ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat,
Caes. B. C. 1, 45, 5:jugum paulo leniore fastigio,
id. ib. 2, 24, 3:iniquum loci ad declivitatem fastigium,
id. B. G. 7, 85, 4:rupes leniore submissa fastigio,
Curt. 6, 6, 11:capreoli molli fastigio,
Caes. B. C. 2, 10, 3; 2, 24, 3:musculi,
id. ib. 2, 11, 1:scrobes paulatim angustiore ad infimum fastigio,
i. e. gradually narrowing from top to bottom, id. B. G. 7, 73, 5; cf.:si (fossa) fastigium habet, ut (aqua) exeat e fundo,
Varr. R. R. 1, 14, 2.—In the later grammarians, an accent placed over a word, Mart. Cap. 3, § 264; § 268 al.; Diom. p. 428 P.II.Trop.A.The highest part, summit, the highest degree, most exalted rank or dignity (perh. only since the Aug. per.):2.quicquid numinum hanc Romani imperii molem in amplissimum terrarum orbis fastigium extulit,
Vell. 2, 131, 1; cf.:sic fit, ut dei summum inter homines fastigium servent,
Plin. Pan. 52, 2:et quoad usque ad memoriam nostram tribuniciis consularibusque certatum viribus est, dictaturae semper altius fastigium fuit,
Liv. 6, 38 fin.; cf.:in consulare fastigium vehi,
Vell. 2, 69, 1:ad regium fastigium evehere aliquem,
Val. Max. 1, 6, 1:alii cives ejusdem fastigii,
Liv. 3, 35, 9:stare in fastigio eloquentiae,
Quint. 12, 1, 20:rhetoricen in tam sublime fastigium sine arte venisse,
id. 2, 17, 3:et poësis ab Homero et Vergilio tantum fastigium accepit, et eloquentia a Demosthene,
id. 12, 11, 26; cf.:magice in tantum fastigii adolevit, ut, etc.,
grew into such esteem, Plin. 30, 1, 1, § 2.—In gen., dignity, rank, condition:B.(M. Laetorio) curatio altior fastigio suo data est,
Liv. 2, 27, 6; cf.:ampliora etiam humano fastigio decerni sibi passus est,
Suet. Caes. 76:tamquam mortale fastigium egressus,
Tac. A. 15, 74:animus super humanum fastigium elatus,
Curt. 9, 10 med.:quales ex humili magna ad fastigia rerum extollit Fortuna,
Juv. 3, 39.—A leading or chief point, head in a discourse; a principal sort or kind (rare):summa sequar fastigia rerum,
Verg. A. 1, 342:e quibus tribus fastigiis (agrorum) simplicibus,
sorts, kinds, Varr. R. R. 1, 6, 2:propter haec tria fastigia formae discrimina quaedam fiunt sationum,
id. ib. 1, 5:haec atque hujuscemodi tria fastigia agri, etc.,
id. ib. 1, 6, 6; cf.also: quo fastigio sit fundus,
id. ib. 1, 20 fin. (and v. Lachm. ad Lucr. p. 223):laudem relego fastigia summa,
Prisc. Laud. Anast. 148.
Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. Charlton T. Lewis, Ph.D. and Charles Short. 2011.